We zetten enkele zaken op een rijtje.

Occasioneel of professioneel

Om de fiscale kwalificaties van je schrijfactiviteiten juist in te schatten is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen een occasionele en een professionele activiteit. In het eerste geval gaat het over iets eenmaligs, eerder uitzonderlijk. In ons voorbeeld, je schrijft een boek, je geeft deze zelf uit en je verkoopt zeer kleinschalig aan vrienden, familie en collega’s. Niets meer, niets minder. Het heeft je mogelijks ook meer gekost dan opgebracht maar je hebt je grote droom gerealiseerd door je boek te schrijven en er zijn verder niet meteen plannen om dit huzarenstukje nog eens over te doen. We kunnen eenvoudigweg stellen dat je hier een boek hebt geschreven in de hoedanigheid van particulier.

Bij een professionele activiteit wordt het een ander verhaal. Je doet dan bijvoorbeeld beroep op een externe organisatie zoals een redacteur of een drukkerij. Je organiseert je zodanig dat je op regelmatige tijdstippen een inkomen ontvangt, of hoopt te ontvangen, vanuit je schrijfactiviteiten. Bijvoorbeeld door een webshop op poten te zetten en via sociale media reclame te maken voor je boek. In dit geval spreken we niet meer over een eenmalige of occasionele activiteit maar vanaf dan oefen je een professionele activiteit uit.

Het is uiteraard best mogelijk dat je het in het begin allemaal erg kleinschalig ziet maar dat je onverwachts in het nieuws komt en toch heel veel boeken gaat verkopen. Hierdoor verschuif je van de ene naar de andere kwalificatie. Van particulier naar professioneel. Ook dat kan. De juiste interpretatie blijft bovendien een feitenkwestie waarbij individueel moet bekeken worden welk statuut op jou van toepassing is.

Het onderscheid is echter belangrijk in het vervolg van al je fiscale plichten.

 

Vergunning niet-commerciële verkoop

Eerst nog een korte zijsprong. In Vlaanderen bestaat de mogelijkheid om een vergunning te vragen voor niet-commerciële verkoop. Let op, deze regelgeving is gewijzigd vanaf 1 april 2024. Het is de nieuwe wetgeving die hieronder kort wordt toegelicht.

Voor occasionele verkopen zonder commercieel doel, zoals verkoop met een menslievend, sociaal, cultureel, educatief of sportief doel, heb je een vergunning niet-commerciële verkoop nodig. Deze vergunning wordt uitgereikt door de gemeente en is gratis. Je hoeft enkel mee te delen wie je bent, wat je gaat doen, waar, wanneer en voor welk doel. Het is aan de gemeente om te bepalen of het over een niet-commerciële verkoop gaat. Belangrijk: voor online verkopen voor het goede doel heb je deze vergunning niet nodig. Maar het is wel sterk aangewezen om de nodige onderbouwing en bewijsstukken goed bij te houden.

Het betreft in deze gevallen duidelijk verkopen zonder commercieel doel. Dus de integrale opbrengst is voor het goede doel en er is geen sprake van zelfverrijking. Er zijn dan verder geen fiscale verplichtingen.

Indien je via een boekhandel of beurzen en dergelijke verkoopt, val je sowieso in de categorie van commerciële verkoop en geldt bovenstaande niet. Ben je in dit laatste geval maar wil je je winst toch aan een goed doel schenken, dan kan je die betaling aangeven als kost zodat het een nul-operatie is. Zorg wel dat je in dit geval een bewijs ontvangt van die organisatie voor je boekhouding. 

 

Ondernemingsnummer

Hoop je toch een centje te verdienen aan je boek, dan had je al begrepen dat een occasionele activiteit beperkt is qua omvang, en dus ook qua plichten die je hebt. In dit geval, en omdat het maar eenmalig is, is het ook niet nodig om je te registreren als zelfstandige. Je blijft dan als het ware als particulier handelen.

Het is niet de hoogte van het bedrag dat zorgt voor een occasioneel of beroepsinkomen, maar het is de activiteit op zich.

Stel dat je eenmalig een verkoop organiseert, maar wel met reclame en dergelijke, dan is het een commerciële verkoop maar occasioneel, ook al verdien je hier enkele duizenden euro’s aan.

Stel dat je hetzelfde doet week na week, dan is het commercieel en professioneel. Ook al verdien je er nauwelijks een euro aan omdat je alles hebt uitgegeven aan brandstof, reclame en dergelijke.

Sowieso is dit een feitenkwestie en individueel te bekijken.

Anders is het wanneer je een regelmatig inkomen ontvangt uit je schrijfactiviteiten. Dan is een inschrijving in het ondernemingsloket verplicht en langs die weg ontvang je een uniek ondernemingsnummer. Dit kan als eenmanszaak, dus op jouw privé naam, of als vennootschap. Met dit ondernemingsnummer ben je bekend bij alle sociale en fiscale administraties.

Een ondernemingsnummer aanvragen doe je dus via een erkend ondernemingsloket. Dit loket mag je vrij kiezen en kan tegenwoordig perfect online. Als eenmanszaak kan je met je identiteitskaart en je professionele bankrekeningnummer alvast aan de slag. Indien je je vennootschap wil aansluiten moet uiteraard eerst de vennootschap worden opgericht door de statuten op te maken en te publiceren in het Belgische Staatsblad. Ook hier kan het ondernemingsloket voor zorgen.

 

Sociaal verzekeringsfonds

Zo gauw je een ondernemingsnummer hebt ontvangen moet je jezelf aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Hierbij is het onderscheid tussen een hoofdberoep en een bijberoep belangrijk.

Indien je over nog een ander statuut beschikt, bijvoorbeeld loontrekkende, kan je aansluiten als bijberoep indien je minimum een halftijds contract hebt. Als je geen enkel ander statuut hebt, word je per definitie aangesloten in hoofdberoep. Dit onderscheid is vooral van belang voor de minimumbijdrage die dient betaald te worden. Finaal worden je sociale bijdragen berekend op de definitieve inkomsten van je zelfstandige activiteit, zij het dus met een minimumbijdrage afhankelijk van het statuut.

Belangrijk te melden hierbij is dat aansluiten bij een verzekeringsfonds in combinatie met een vervangingsinkomen, hetzij een ziekte-uitkering, hetzij een werkloosheidsvergoeding, perfect mogelijk is. Maar in dit geval is het zeker noodzakelijk dit eerst kenbaar te maken bij de betrokken instanties, zodat precies kan ingeschat worden wat de impact van de verkoop van je boeken is op je vervangingsinkomen. Hetzelfde geldt voor personen die reeds een pensioenuitkering ontvangen. Een gewaarschuwd man is er twee waard.

Een andere categorie is deze van de student-zelfstandige. Ben je erin geslaagd om naast je studies ook nog een boek te schrijven dat je wil verzilveren, dan kan je bij een sociaal verzekeringsfonds aansluiten als student-zelfstandige. Zo ben je juridisch helemaal in orde. De bijdrage die je hiervoor betaalt liggen merkelijk lager dan de andere bijdragen in hoofd- of bijberoep.

Wanneer je een vennootschap hebt opgericht, moet ook deze aangesloten worden en betaal je hiervoor een vaste jaarlijkse bijdrage, afhankelijk van de grootte van je vennootschap.

Een aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds is niet nodig wanneer je als particulier handelt. 

 

Personenbelasting

Wanneer je, afhankelijk van je situatie, de nodige formaliteiten hebt vervuld, kan de verkoop van je boek echt beginnen. Hopelijk met een mooi inkomen als resultaat. Hoewel het genereren van een mooi inkomen erg prettig is, mag je de fiscale gevolgen niet uit het oog verliezen. Dit inkomen, groot of klein, moet je sowieso vermelden op de aangifte van je personenbelasting, en dit in het jaar waarin je dit inkomen hebt ontvangen. Hier zijn twee mogelijkheden. Ofwel worden deze ontvangsten gekwalificeerd als divers inkomen, ofwel als beroepsinkomen. 

Men spreekt van een divers inkomen wanneer je inkomsten een gevolg zijn van die eenmalige of occasionele activiteit. Deze opbrengsten dien je aan te geven als divers inkomen en worden belast aan het vlakke tarief van 33%. Kosten die betrekking hebben op dit inkomen mag je in mindering brengen. In ons voorbeeld zijn dit onder andere de kosten om het boek te laten drukken.

Ook hier een heel ander verhaal wanneer je activiteiten als professioneel worden gekwalificeerd. In dit geval vallen je inkomsten in de categorie van het beroepsinkomen en worden ze belast aan de progressieve tarieven. Hoe hoger het inkomen, hoe hoger het tarief. Dit kan oplopen tot 50%, zeker als je hiernaast nog een vast inkomen als loontrekkende of een andere zelfstandige activiteit hebt. Uiteraard mag je ook hier de gemaakte kosten in aftrek nemen.

In alle gevallen, divers of beroepsinkomen, is het noodzakelijk dat je zowel de inkomsten als uitgaven kan onderbouwen met facturen, bonnetjes, contracten, documenten, banktransacties en dergelijke.

Indien je werkt met een vennootschap val je onder de wetgeving van de vennootschapsbelasting. Dit tarief is standaard 25%, al kan je onder  bepaalde voorwaarden genieten van een verlaagd tarief van 20%. Let wel, een vennootschap kan je niet zomaar vergelijken met een beroepsinkomen vanuit je eenmanszaak. Hier komen heel wat extra voorwaarden en regelgeving bij kijken. Informeer je dus eerst goed welk statuut het beste bij jouw plannen past. Dit is steeds individueel te bepalen en uiteraard afhankelijk van het inkomen dat je verwacht te ontvangen door de verkoop van je boeken.

Voor de student-zelfstandige is het belangrijk je even te informeren wat de precieze limieten zijn die je mag verdienen als je fiscaal nog ten laste van je ouders wil blijven. Ook dit is een individuele berekening. In feite geldt dit zowel voor het fiscale aspect als voor je Groeipakket, het vroegere kindergeld. Zondig je tegen deze limieten, dan zouden je inkomen als schrijver je weleens zuur kunnen opbreken.

 

BTW

Naast de personenbelasting is ook de impact van de BTW belangrijk. Indien je schrijfactiviteiten de kwalificatie van beroepsinkomen hebben, ben je BTW-plichtig. Dit is het geval wanneer je op regelmatige basis zelfstandige prestaties verricht als economische activiteit. En dus dien je je te registreren bij de BTW-administratie. Dit brengt twee belangrijke wijzigingen met zich mee. Ten eerste dien je op de verkoop van je boeken 6% BTW af te dragen. Hiervoor moet je dan de nodige facturen opmaken. Anderzijds mag je op de gedane uitgaven ook de BTW terugvorderen indien je over de juiste facturen beschikt.

Een BTW-aangifte is in vele gevallen op kwartaalbasis. Er bestaat echter een mogelijkheid om een vrijstelling te vragen voor deze verplichting. Dit is enkel mogelijk wanneer je jaarlijkse omzet als auteur de grens van 25.000 euro (exclusief BTW) niet overschrijdt. Let wel, je bent nog steeds verplicht om je zelfstandige activiteit te melden maar je dient geen periodieke BTW-aangiftes meer in te dienen. In dit geval moet je ook geen BTW rekenen op de verkoop van je boeken, maar je mag ook geen BTW in mindering brengen van de uitgaven die je hiervoor doet. 

 

Boekhouding

Tot slot nog even een kort woordje over je boekhouding.

Ook hier geen speciale verplichtingen wanneer we spreken over een eenmalige activiteit. In dit geval maak je een overzicht van je inkomen en uitgaven en onderbouw je dit met de nodige documenten.

Dit kan in feite ook nog wanneer je een eenmanszaak hebt. Al is het dan wel aangewezen om je te laten begeleiden door een accountant om je fiscale verplichtingen te voldoen. Zeker wanneer je ook BTW-plichtig bent.

Heb je zelf wat affiniteit met administratie? Er bestaan momenteel verschillende tools die je helpen om zelfstandig je boekhouding te voeren. Het vraagt een kleine motivatie om van start te gaan, maar eens je het in de vingers hebt, is het best eenvoudig.

Wanneer je met een vennootschap werkt, ben je sowieso verplicht om een ‘dubbele’ boekhouding te voeren. Enerzijds je aan- en verkoopfacturen, anderzijds ook alle bankafschriften van je vennootschap. Dit laat je best altijd uitvoeren door een erkende accountant.

 

Informeer jezelf

De fiscale administratie in België laat zich niet in enkele paragrafen samenvatten, ook al hebben we hier erg ons best gedaan. Het vraagt hier en daar, zoals bij elke ondernemer, wat extra ijver om je hier doorheen te worstelen. Weet echter dat je dit niet alleen hoeft te doen en dat er tal van instanties zijn die je hiermee willen en kunnen helpen. Dus laat je hierdoor niet afschrikken en ga voor die grote droom.