Hieronder vind je de transcriptie van het interview, voor als je de voorkeur geeft aan lezen.

“Ik ben Jolanda Smit en ik heb onlangs mijn eerste roman uitgegeven: ‘Ze zal weer vliegen’. In het dagelijks leven ben ik marketing- en communicatieadviseur. Ik woon in Haarlem met mijn man en mijn dochter en mijn droom is eigenlijk uitgekomen – dat ik nu mijn eerste boek heb kunnen uitgeven.”

“Mijn boek heet ‘Ze zal weer vliegen’. Het is een roman die deels gebaseerd is op autobiografische gebeurtenissen. Het gaat over Lieke, een vrouw van 40 jaar die het voor elkaar heeft in het leven. Ze heeft een gelukkig gezin, een mooie carrière, woont in een prachtig huis en ja, ze heeft eigenlijk niets meer te wensen. Totdat er op 5 december iets heel ergs gebeurt: haar dochter, dan vijf jaar oud, krijgt leukemie. En ja, wat er dan allemaal gebeurt, is een relaas die gaat over het verliezen van het vertrouwen in het geluk, het huwelijk wat onder druk staat, maar ook de eenzaamheid van het gezin en met name van de moeder, omdat je toch in je eentje eigenlijk in zo’n strijd staat, voor je kind. Dat is in essentie waar het verhaal over gaat. En wat ik ermee heb proberen over te brengen is dat geluk heel kwetsbaar is en dat je dat ook moet koesteren. En dat wat voor heel veel mensen vanzelfsprekend lijkt, dat dat eigenlijk heel bijzonder is. En ik hoop ook dat het met het boek, ja, overkomt.”

Wat was voor jou de drijfveer om dit boek te gaan schrijven?

“Ik heb eigenlijk mijn hele leven al een droom gekoesterd om ooit een boek te kunnen schrijven. Dat komt ook omdat ik al als klein meisje in de bibliotheek kwam en ja, boeken hebben voor mij iets magisch. Maar ja… een druk gezin, een drukke baan; het kwam er eigenlijk nooit van om een boek te schrijven. Totdat in 2008 mijn dochter ernstig ziek werd, waardoor ik ook genoodzaakt was om te stoppen met mijn werk, met mijn carrière eigenlijk. En op een bepaald moment ben ik op een punt gekomen dat ik dacht: ik heb nu en materiaal om over te schrijven en ik heb de tijd om te gaan schrijven. En dat is eigenlijk het moment geweest dat ik ja, de daad bij het woord heb gevoegd en ben begonnen met schrijven.”

En wanneer is het boek precies uitgekomen en hoe lang heb je eraan gewerkt?

“Het boek is in mei 2016 verschenen en het is een heel lang proces geweest. Ik ben er in totaal zeven jaar mee bezig geweest, niet continu overigens. Maar het was ook een enorme zoektocht. Ik ben ooit begonnen het op te schrijven, toch als een soort persoonlijk verslag en pas veel later ben ik tot de conclusie gekomen dat ik het veel beter kon vervatten in een roman en toen ben ik eigenlijk weer opnieuw begonnen. En daarnaast zijn er ook heel veel herschrijfsessies overheen gegaan voordat ik er echt tevreden over was en vond dat het publicatiewaardig was.”

Wat is voor jou de essentie nu eigenlijk van schrijven?

“Het mooie wat ik zelf vind van schrijven is om toch mensen te raken. Dat mensen echt het beleven alsof ze ernaast hebben gezeten. Dat vind ik zelf ook heel mooi als ik een boek lees, dat ik er echt in mee wordt gezogen. En wat ik heb gemerkt is dat ik op zich best wel leuk kon schrijven, maar dat het verslag zoals ik ooit ben begonnen, dat dat heel erg vertellend was en niet – wat ze met zo’n mooi woord zeggen – beeldend. En ik ben later ook een opleiding gaan volgen tot romanschrijver en toen heb ik eigenlijk geleerd hoe je een verhaal ook in scènes kunt schrijven zodat het veel meer, ja, als het ware een film wordt, waar je onderdeel van bent. Dat vond ik heel moeilijk in het begin, maar uiteindelijk als je dat doorkrijgt, dan zie je wel wat een verschil dat kan maken. En ik vind het ook heel bijzonder om dat nu ook teruggespeeld te krijgen van lezers, dat ze echt zeggen van ja, het is alsof ik ernaast zit en ik beleef het met je mee.”

Wat kan het schrijverschap moeilijk maken?

“Wat moeilijk is aan schrijven is enerzijds praktisch dat je er tijd voor vrij moet maken en dat is gewoon heel lastig als je gewoon een fulltime baan hebt en een gezin daarnaast en nog allerlei andere verplichtingen. Dus de ruimte vinden om te kunnen schrijven. Anderzijds is het ook een mentaal dingetje wat ik heel lastig vind aan schrijven en dat is dat inwendige stemmetje in je oor, die je continu corrigeert terwijl je aan het schrijven bent. Ik heb daar zelf heel veel last van. Dat als ik aan het schrijven ben, dat ik vaak ingefluisterd krijg: ja, dat is toch nog niet een mooie zin? Of: is het wel duidelijk genoeg? En onder andere met de schrijfopleiding heb ik wel ook geleerd om dat meer los te laten, om eerst gewoon het te laten vloeien, wat er uit je pen rolt, of eigenlijk uit de laptop. En pas daarna kritisch te gaan kijken naar de tekst en daar verbeteringen in aan te brengen. Maar dat vind ik nog steeds heel lastig, om gewoon vrijuit te schrijven.”

Een eigen boek uitgeven, hoe heb je dat beleefd?

“Ik vond het heel spannend om een boek uit te geven in eigen beheer. Het was ook niet mijn eerste keus, als ik heel eerlijk ben. Ik heb geprobeerd om toch eerst een uitgeefcontract te krijgen. Dat was bijna gelukt en toen werd er toch weer de stekker uit gehaald en daarna heb ik nog een aantal afwijzingen gekregen van uitgevers. En op een bepaald moment dacht ik: nou, dan ga ik het in eigen beheer doen. Achteraf bezien denk ik dat het juist een hele goede keuze is geweest, want ik vind het ook heel leuk om te doen. Het is spannend, het is helemaal van jezelf, je kunt het naar eigen inzicht, kun je het doen. En het voelt een beetje alsof je een eigen bedrijfje hebt. Het is een soort mini-onderneming om het zelf uit te geven, om het zelf te promoten, om zelf de PR te regelen. Ik kan het iedereen aanraden, maar het kost wel heel erg veel energie.”

Wanneer ben je begonnen met de promotie?

“De promotie van mijn boek is gestart… ik denk al een paar jaar geleden, ondanks dat het boek er toen nog niet echt was, want ik ben toen wel al begonnen met mezelf te promoten als schrijver. Dat was ook één van de tips die ik had meegekregen vanuit redacteuren. En wat ik heb gedaan, ik heb op een gegeven moment een Facebook-pagina aangemaakt en mijzelf daar als schrijver gepresenteerd. Ik ben schrijfwedstrijden gaan doen, dus daaraan meegedaan en in 2014 was ik één van de tien finalisten van de schrijfwedstrijd ‘Jouw verhaal’. En dat heb ik helemaal kunnen uitnutten op Facebook; er moest ook gestemd worden, ik heb steeds mensen op de hoogte gehouden. Dus toen ben ik eigenlijk al begonnen om een soort netwerk op te bouwen en mezelf als schrijver neer te zetten. En de promotie van het uiteindelijke boek, dat is natuurlijk pas gestart op het moment dat het uitkwam. En ook daarbij gebruik ik veel social media.”

Had je ook een PR-strategie?

“Ik ben een paar weken voordat mijn boek uitkwam begonnen met het bedenken van een PR-plan. Dat vond ik wel heel erg lastig, overigens, want PR is niet helemaal mijn expertise. Ik zit wel in communicatie, maar dit is toch een vak apart. En ik heb redacties aangeschreven en dan ben je toch wel afhankelijk van de welwillendheid van redacteuren om iets te doen met jouw persbericht. Dat is heel goed gelukt in de lokale media: ik heb een mooi artikel gehad in het Haarlems Dagblad, er is een interview geweest op Radio Noord-Holland, een interview is er verschenen in het online magazine Femme. En wat lastiger ging het in de landelijke media, het is toch moeilijk om daar een voet tussen de deur te krijgen. Zeker als je beginnend schrijver bent en geen bekende Nederlander. Maar ik probeer dat nu te doen via boekenblogs die heel veel volgers hebben. Dus ik stuur daar recensie-exemplaren naartoe en op het moment dat ze dan een mooie recensie plaatsen, dan zie ik dat gelijk terug in de boekverkopen.”

Welke promotiemiddelen heb je ingezet en wat zijn je ervaringen?

“Ik heb aan verschillende soorten van promotie gedaan. Enerzijds PR, heel veel via social media, dus via het Facebook-account, ik heb ook geadverteerd op Facebook. Twitter ingezet, zelfs ook LinkedIn, omdat ik daar ook een behoorlijk netwerk heb als professional. Ik heb verder exemplaren neergelegd bij lokale boekhandels, omdat toch je directe omgeving in eerste instantie geïnteresseerd is in jouw boek. Ja, dat is eigenlijk het voornaamste wat ik heb gedaan tot nu toe.”

En wat adviseer je auteurs in spe op het gebied van schrijven en promotie?

“Het belangrijkste is dat je in jezelf blijft geloven, want het is een hele lange weg. Althans, voor mij was dat wel zo en van de meeste schrijvers hoor ik hetzelfde verhaal. Dus je moet doorzetten. Het is ook belangrijk om snel, of tijdig in ieder geval , meelezers te hebben voor je boek. Want feedback van anderen, daar leer je gewoon heel veel van en daar wordt je boek uiteindelijk beter van. Het is ook belangrijk om een goede redacteur in te schakelen, dat heb ik in de laatste fase van mijn boek gedaan, omdat ik gewoon wel goede kwaliteit wilde afleveren en ondanks dat ik zelf best correct Nederlands kan schrijven, haalt een redacteur daar nog heel veel uit, ook qua stijl en zo. En qua promotie is het belangrijk om gewoon al in een vroeg stadium aan je netwerk te bouwen, ook op social media. Omdat je daar het grootste platform eigenlijk vindt, qua lezers.”

Wat ik interessant vind aan je boek is dat het natuurlijk gebaseerd is op een echt gebeurd verhaal en je hebt toch een roman geschreven. Dus het is niet echt een autobiografie geworden, maar je hebt van autobiografische elementen een roman gemaakt. Nou, dan ben ik erg benieuwd hoe dat is gegaan en wat je daarin andere auteurs zou kunnen adviseren?

“Ja, ik ben in eerste instantie begonnen om het eigenlijk heel waarheidsgetrouw op te schrijven. Dat gaat van nature, gaat dat eigenlijk zo. Het is begonnen als een soort dagboekverslag en gaandeweg had ik toch het gevoel dat het een roman moest worden. Ten eerste omdat ik zelf meer afstand wilde nemen, maar ook omdat voor de buitenwereld ik niet wilde dat het gezin herkenbaar was. Maar het is nog heel erg lastig om die stap te maken.”

“Heel veel mensen gaan schrijven als ze nog middenin het verhaal zitten, waardoor het heel eenzijdig eigenlijk wordt. Het is veel beter om op een bepaald moment afstand te nemen, misschien het zelfs een tijdje te laten liggen, en dan vanaf een afstand dat verhaal in een soort derde persoon bijna te gaan schrijven. Omdat het op dat moment ook echt een verhaal wordt met diepgang en waar je als lezer in meegezogen kan worden. In plaats van dat het alleen maar je eigen ervaring is en je eigen gevoel wat je op het papier smijt. Ja, de essentie ervan is toch mensen raken, maar ook een boodschap overbrengen en dat heb ik ook geprobeerd in mijn boek te doen. Om wel iets mee te geven aan de lezer, waar ze later nog eens over na kunnen denken.”

Meer weten?

Meer informatie over het boek ‘Ze zal weer vliegen’ van Jolanda Smit vind je op:
www.boekenbestellen.nl/boek/ze-zal-weer-vliegen/9789082518801